Heimilisáætlun
– byggð á leiðbeiningum Almannavarnardeildar Ríkislögreglustjóra
Náttúruhamfarir verða yfirleitt án nokkurrar viðvörunar. Til að bregðast sem best við þeim skaða sem náttúruhamfarir geta orsakað þurfa allir fyrirfram að undirbúa viðbrögð sín vegna þeirra. Í hamförum hefur reynslan sýnt að eitt það fyrsta sem fólk hefur áhyggjur af er öryggi þeirra nánustu. Því er mikilvægt að á hverju heimili sé til heimilisáætlun.
Heimilisáætlun felst í fjórum megin skrefum:
- Hættumat. Skoðað hvað gæti gerst.
- Gert ráðstafanir til að minnka líkur á slysum og tjóni í kjölfar hættuástands.
- Viðbragðsáætlun. Farið yfir hvernig heimilisfólk ætlar að bregðast við.
- Æfingar-upprifjun-endurskoðun. Æft þau viðbrögð sem viðbragðsáætlun felur í sér.
- Hafið alla á heimilinu með í gerð heimilisáætlunarinnar
- Munið eftir að hafa börnin með, öryggis þeirra vegna
- Munið eftir ömmu, afa og allri stórfjölskyldunni
- Hættumat
Það sem felst í því að gera hættumat er að kynna sér hvaða náttúruhamfarir geta orðið á því svæði sem búið er á. Er heimilið sé á svæði þar sem:
- Eldgos getur orðið?
- Jarðskjálfti getur orðið?
- Snjóflóð getur orðið?
- Fárviðri getur orðið?
- Aurskriður geta orðið?
- Eldingar geta orðið? og svo framvegis
- Forvarnir.
Það sem felst í því að sinna forvörnum er að gera ráðstafanir til að minnka líkur á slysum á fólki eða tjóni á húseignum og innbúi við náttúruhamfarir. Til dæmis, ef búsetan er á jarðskjálftasvæði þá þarf að huga að forvörnum fyrir jarðskjálfta.
- Koma sér upp nauðsynlegum öryggisbúnað
- Læra á öryggisbúnað heimilisins.
Öryggisbúnaður heimilisins á að samanstanda af:
- Slökkvitæki
- Reykskynjarar
- Brunastigi/kaðall til undankomu úr efri hæðum húsa
- Verfæri s.s. hamar, sög, töng, rörtöng, skrúfjárn, skófla, öxi og kúbein
- Setja saman viðlagakassa.
- Yfirfara tryggingamál heimilisins
- Rifja upp eða taka námskeið í skyndihjálp. Nám í skyndihjálp getur bjargað mannslífum.
- Ákveða tengilið (t.d. vin eða ættingja) utan þess svæðis sem búið er á, sem gefnar eru upplýsingar um afdrif heimilisfólks ef það verður viðskila við hættuástand. Slíkt fyrirkomulag bæði léttir á heimilisfólkinu, vinnu við að láta vita af sér og léttir einnig á símaálaginu inni á hættusvæðinu.
- Skrá hjá sér nauðsynleg símanúmer:
- Símanúmer allra dvalarstaða heimilisfólks s.s. í leikskóla, vinnustað, skóla o.s.frv.
- Símanúmer tengiliðs.
- Nánustu ættingja.
- Nauðsynlegir þjónustuaðilar.
- 2. Forvarnir – Rýmingaráætlun.
- Skoða útgönguleiðir hússins og gera rýmingaráætlun.
- Kynna sér upplýsingar um rýmingu.
- Ákveða söfnunarstað utan heimilis ef til skyndirýmingar kemur t.d. eldsvoða eða jarðskjálfta o.þ.h. þar sem allir safnast saman svo hægt sé að tryggja að allir séu hólpnir.
- Kynna sér hvar næsta fjöldahjálparstöð er.
- Viðbragðsáætlun.
- Það sem felst í því að gera viðbragðsáætlun er að ákveða hvernig heimilisfólk ætlar að bregðast við hættuástandi.
- Ákveða hvernig á að nálgast börnin séu þau í leikskóla, skóla o.þ.h.
- Kynna sér viðbrögð við vá í samhengi við hugsanlegar hættur
- Bið getur orðið að hjálp berist og einnig getur fólk þurft aðstoð við að kalla á hjálp. Því er mikilvægt að allir kanni aðstæður nágranna sinna í kjölfar áfalla því mest getur munað um hjálpina sem er næst þegar áfallið dynur yfir.
- Æfingar-upprifjun-endurskoðun.
- Nauðsynlegt er að æfa og rifja upp viðbrögð við vá til að gera þau eins eðlileg og fumlaus og hægt er
- Æfið viðbrögð við hugsanlegri vá og rýmingu húsnæðis einu sinni á ári
- Rifjið upp heimilisáætlun.
- Til dæmis, hver og hvernig á að nálgast börnin ef þau eru ekki hjá foreldrum/forráðamönnum við hættuástand
- Kannið ástand á öryggisbúnaði og viðlagakassa að minnsta kosti einu sinni á ári
- Yfirfarið lista og mikilvæg símanúmer að minnsta kosti einu sinni á ári.
Þegar gerð heimilisáætlunar er lokið þá hefur heimilisfólkið farið í gegnum þessi fjögur skref:
- Hættumat. Skoðað hvað gæti gerst.
- Gert ráðstafanir til að minnka líkur á slysum og tjóni í kjölfar hættuástands.
- Viðbragðsáætlun. Farið yfir hvernig heimilisfólk ætlar að bregðast við.
- Æfingar-upprifjun-endurskoðun. Æft þau viðbrögð sem viðbragðsáætlun felur í sér.